24-30 Nisan Aşı Haftası

HER YAŞIN BİR AŞISI VAR! /Dr. Yıldız ATİK

Ülkemizdeki bağışıklama oranı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) verilerine göre %95’in üzerinde seyretmektedir (HSGM-2021).  Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında Aile Sağlığı Merkezlerinde uyguladığımız, çocukluk çağı rutin aşılarındaki bu başarının bir parçası olmak, bizler için gurur vericidir. Bunun yanı sıra 24-30 Nisan Aşı Haftası olması dolayısı ile erişkin bağışıklamaya dikkat çekmek istiyoruz.

Bu kapsamda yapılacak aşılar;

1.) Tetanoz ve Difteri Aşısı (Td):
Primer aşı serisi tamamlanmış tüm yetişkinlere her 10 yılda bir kez olmak üzere hatırlatma dozu yapılmalıdır.

Ayrıca, 15-49 yaş aralığındaki tüm kadınlar için 5 doz Td aşı takvimi mevcuttur. 5 dozun tamamlanması halinde reprodüktif çağ boyunca hem anne korunmuş olacaktır hem de olası gebelik durumunda neonatal tetanoza karşı bağışıklama sağlanmış olacaktır.

2.) Hepatit-B Aşısı:
Hepatit B hastalık kontrolünde esas önemli olan çocukluk çağı bağışıklamadır. Çünkü erken çocuklukta geçirilen hastalık yüksek oranda kronikleşme riski taşır. Tüm yenidoğanlar yaşamının ilk 24 saati içerisinde Hepatit-B aşısının ilk dozu ile aşılanmaktadır. Ancak bu uygulama 1998 yılı itibariyle, aşının rutin aşı takvimine alınması ile başlamıştır. 1998 öncesi doğanlara ya da her hangi bir nedenle aşı yaptırmamış, bağışıklığı olmayan erişkinlere, 0,1 ve 6. aylarda olmak üzere toplam üç doz erişkin tip Hepatit-B aşısı uygulayarak hastalığa karşı bağışıklık kazandırabiliriz.

3.) Pnömokok Aşısı:
Pnömokok enfeksiyonları, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında önemli bir hastaneye yatış ve ölüm nedenidir. Konjuge pnömokok aşısı (KPA) ile risk gruplarının tek doz aşılanması, pnömokok enfeksiyonlarına karşı yüksek koruyuculuk sağlar.

İki tip pnömokok aşısı vardır

1.Konjuge pnömokok aşısı (KPA-13)
2.Polisakkarit pnömokok aşısı (PPSV-23)

  • KPA-13; 13 valanlı aşıdır. T lenfosit aracılı immün hafıza oluşturur, bu nedenle erişkin yaş grubunda tek doz yapılması yeterlidir.
  • PPSV-23; 23 valanlı aşıdır. B lenfosit yanıtı oluşturur, immün hafıza oluşturmaz bu nedenle doz tekrarı gerekir. 5 yılda 1 olmak üzere ve toplamda en fazla 3 kez yapılabilir.
  • Öncelikle konjuge aşı yapılır ve  1 yıl sonra da polisakkarit aşı yapılır.
  • İmmunsupresif hastalara ise konjuge aşıdan 8 hafta sonra polisakkarit aşıyı yapabiliriz.

 

Kimlere pnömokok aşısı yapalım?

  • 65 yaş ve üstü tüm bireylere
  • Diyabet hastalarına
  • Kronik akciğer hastalığı olanlara
  • Kronik kalp hastalığı olanlara
  • Bakımevinde kalan kişilere
  • Kronik böbrek hastalığı olanlara
  • İmmünsupresiflere

 

Dr. Yıldız ATİK

 

Kaynaklar;

T.C. S.B. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. Ankara. 2009
T.C S.B Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Aşı Portalı. https://asi.saglik.gov.tr/  adresinden alınmıştır.
Robert E Rakel, D. P. (2019). Aile Hekimliği. Güneş Tıp Kitabevleri. S377-378
Akpınar, E. (2019). Aile Hekimliğinde Güncel  Yaklaşımlar. Ankara:Akademisyen Kitabevi. S258-259
T.C S.B Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. 2021 Birim Faaliyet Raporu. 2022